عبادت امام رضا علیه السلام

عبادت ، فروتنی درمقابل خداوند است. پرهیزگاری وتقوای امام رضا علیه السلام طوری بود که نه تنها مردم، بلکه دشمنان نیز به آن اعتراف می کردند ،ایشان همه فکر واندیشه شان، حفظ دین خدا واجرای وظایف الهی بود ونجات خود ومردم را درتقوا ،پرهیزگاری وعبادت کردن می دانستند . چیزهایی که دردنیا وجود داشت، سبب نشد که ایشان از وظیفه خود دور بیفتد ،ایشان به دنیا علاقه نداشتند ونسبت به آن بی رغبت بودند،زهد  وعبادتشان بی نظیر بود، همیشه  سعی داشتند مردم را به تقوا وعبادت و پرستش خداوند دعوت نمایند¹چنان که به برادرشان زید فرمودند : « ای زید ازخدا بترس، آن چه که ما به آن رسیده ایم به وسیله همین تقواست هرکس که تقوا داشته باشد وخدا را مراقب خود نداند ازما نیست وما از اونیستیم .»²

منابع تاریخی ، امام رضا علیه السلام را پرهیزگاری می دانند که مکرر به زیارت خانه خدا وانجام مناسک حج وعمره می رفتند، ایشان به زیارت قبر پیامبر (صلی الله علیه واله) علاقه  فراوانی داشتند ، بالای قبر پیامبر (صلی الله علیه واله) می رفتند وخودشان رابه قبر شریف می چسبانیدند ، درکنار قبر پیامبر (صلی الله علیه واله) شش یا هشت رکعت نماز می خواندند دررکوع یا سجده سبحان الله سه بار یا بیشتر می گفتند، زمانی که نمازشان تمام می شد به سجده می رفتند آن قدر سجده را طولانی می کردند که عرق ایشان روی ریگ های مسجد می ریخت ،صورت مبارکشان را روی زمین یا خاک مسجد می گذاشتند ، دائما درحال عبادت بودند وبه عبادت عشق می ورزیدند وبرای عبادت خداوند انواع رنجها راتحمل می کردند. ³

 امام رضا علیه السلام همچون پدر واجداد پاکشان همواره قبل ازهرچیز بنده خالص خداوند بودند، وهمه چیز را در بندگی خدا دنبال می کردند در پرتو همین بندگی بود که به ارزش های والای انسانی ومقامهای بلند معنوی دست یافتند . عبادت ، راز ونیاز، مناجات وسجده های طولانی شان نشان می دهد که ایشان دلداده خداست رابطه تنگاتنگ عاشقانه با ذات پاک خداوند داشتند. یکی از همراهان این بزرگوار در سفر خراسان می گوید : به روستایی رسیدیم ، آن حضرت به نمازایستادند،وسجده های طولانی به جای آوردند، اومی گوید: شنیدم  امام در سجده می گفتند  :

 « خدایا اگر تورا اطاعت کنم حمد وسپاس مخصوص تو است واگر نافرمانی کنم حجت وعذری برایم نخواهد بود، من ودیگران در احساس تو شریکی نداریم اگر نیکی به من رسد از جانب تو است ای خدای بزرگوار! مردان وزنان با ایمان را در مشرق ومغرب درهر کجا هستند بیامرز»⁴

 با توجه به مضمون دعاهای ائمه می بینیم دعای امامان ابتدا برای دیگران به خصوص مومنان بود بعدا برای خودشان دعا می کردند این نشان دهنده آن است که آنها چقدر به فکر دیگران بودندودرحق مردم  مهربانی می کردند.

 در مورد امام رضا علیه السلام باید گفت ایشان ، اسوه کامل عبودیت بودند ودراین راه به حدی رسیده بودند که ایشان را عاشق عبادت می دانستند . آن حضرت بسیاری از روزها را روزه داشتند وبسیاری از شب ها بیدار بودند. به طوری که در زمان ایشان ونه بعد ازآن  کسی به این درجه نرسید حتی زاهد ترین افراد.

 نکته مهم دیگر این که امام رضا علیه السلام بسیاری از اوقات شبانه روز به درس وبحث مشغول بودند ،فقه وعلوم محمدی (علیه السلام) را به شاگردانشان درس می دادند زیرا ایشان درس را نمونه ای از ذکر وعبادت می دانستند و زمانی که از درس دادن فارغ می شدند به ذکر گفتن خدا می پرداختند. ⁵

 ابا صلت می گوید: من در سرخس به خانه ای که  حضرت را  تحت نظر گرفته بودند رفتم، از نگهبان اجازه گرفتم او گفت : حالا موقع رسیدن به حضور ایشان نیست. گفتم: چرا؟ گفت : امام (علیه السلام) در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند واز نماز یک ساعت پیش از ظهر ونزدیک غروب فارغ می شوند وهمه اوقاتشان در جا ی نماز نشسته ومشغول مناجات خدا می شود.ابا صلت به نگهبان می گوید در همین موقع اجازه بگیر. اتفاقا اجازه گرفتند من در همان حال که ایشان انتظار نماز را داشتند به حضورش شرفیاب شدم.⁶

طاهره بهره مند

پی نوشت:

-1ابن بابویه، صدوق عیون اخبارالرضا ،علی اکبر غفاری ،ج 2 ، ص435

 -2ابن بابویه، صدوق ،عیون اخبارالرضا ،علی اکبر غفاری ، ج2 ، ص 573

 -3ر.ک. همان ، ج 2 ،ص 421

 -4ر.ک. محمد باقر مجلسی بحارالنوار، ج49 ،ص 92-93

 -5ر.ک. حسین عمادزاده ، مجموعه زندگانی چهارده معصوم ،ص1064

-6ر.ک. ابن بابویه ، صدوق ،عیون اخبار الرضا،علی اکبر غفاری ، ج2،ص 431-432